Tρία δισεκατομμύρια άνθρωποι, περίπου το 40% του παγκόσμιου πληθυσμού, χρησιμοποιούν τα social media. Καθημερινά αφιερώνουμε κατά μέσο όρο, δύο ώρες στο Facebook, το Τwittter, το Instagram κ.α.

Τα social media διαδραματίζουν καταλυτικό ρόλο στη ζωή μας, είτε το θέλουμε είτε όχι.Το ερώτημα όμως είναι αν θα μπορούσαμε να θυσιάσουμε την ψυχική υγεία και την ευημερία μας για να έχουμε επαφή με τον διαδικτυακό κόσμο…

Μήπως έφτασε η ώρα να επανεξετάσουμε τον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιούμε τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης;
Δεδομένου ότι τα social media είναι σχετικά «νέα» στην αγορά, τα συμπεράσματα των ερευνών είναι περιορισμένα.

Η πλειοψηφία των μελετών επικεντρώνεται πάντως στο Facebook.

ΒΡΕΣ ΔΟΥΛΕΙΑ ΕΔΩ

ΣΤΡΕΣ

Οι άνθρωποι χρησιμοποιούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να λύσουν όλα τους τα προβλήματα: για να πληρώσουν τον λογαριασμό της ΔΕΗ αλλά και να έχουν πρόσβαση στους πολιτικούς, ωστόσο, το μειονέκτημα είναι ότι η συχνή ανατροφοδότηση δημιουργεί ένα ατελείωτο στρες.
Το 2015, οι ερευνητές του ερευνητικού κέντρου Pew που εδρεύει στην Ουάσιγκτον προσπάθησαν να ανακαλύψουν εάν τα social media προκαλούν περισσότερο άγχος από ότι μας καταπραύνουν από το στρες.

Στην έρευνα που διεξήχθη σε δείγμα 1.800 ατόμων, οι γυναίκες υποστήριξαν ότι ένιωθαν πιο πολύ άγχος από τους άνδρες.
Το Twitter αποδείχθηκε ένας «σημαντικός συνεργάτης» επειδή αύξησε την ευαισθητοποίηση των χρηστών για το άγχος άλλων ανθρώπων και παράλληλα ενήργησε ως μηχανισμός αντιμετώπισης. Όσο περισσότερες γυναίκες το χρησιμοποίησαν, τόσο λιγότερο άγχος είχαν.

Το ίδιο αποτέλεσμα δεν υπήρξε για τους άνδρες. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι είχαν μια πιο αποστασιοποιημένη σχέση με τα social media. Συνολικά, οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι, η χρήση των κοινωνικών μέσων επικοινωνίας συνδέεται με «μέτρια επίπεδα» άγχους.

ΔΙΑΘΕΣΗ

Το 2014, ερευνητές στην Αυστρία διαπίστωσαν ότι, όσοι είχαν επαφή με το Facebook «έπεφταν» σε διάθεση ακόμη κι αν το χρησιμοποιούσαν μόλις 20 λεπτά σε σύγκριση με εκείνους που γενικά έκαναν μία… βόλτα στο Διαδίκτυο. Η μελέτη έδειξε ότι, οι άνθρωποι αυτοί αισθάνθηκαν πως με αυτόν τον τρόπο έχασαν το χρόνο τους .

Μια καλή ή κακή διάθεση μπορεί επίσης να μεταδοθεί στους χρήστες των social media, σύμφωνα με ερευνητές του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια, οι οποίοι αξιολόγησαν το συναισθηματικό περιεχόμενο των μηνυμάτων σε περισσότερους από 100 εκατομμύρια χρήστες του Facebook από το 2009 έως το 2012.
Όσοι είχαν κακή διάθεση για παράδειγμα εξαιτίας του βροχερού καιρού μετέδιδαν τον αρνητισμό τους και στους υπόλοιπους χρήστες. Το καλό της υπόθεσης είναι ότι ,όσοι είχαν καλή διάθεση επηρέαζαν σε μεγαλύτερο βαθμό τους χρήστες.

ΑΝΗΣΥΧΙΑ

Οι ερευνητές εξέτασαν το γενικό άγχος που προκαλείται από τα κοινωνικά μέσα: συναισθήματα ανησυχίας, δυσκολία στον ύπνο και τη συγκέντρωση. Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Computers and Human Behavior» διαπίστωσε ότι, οι άνθρωποι που αναφέρουν ότι χρησιμοποιούν επτά ή περισσότερες πλατφόρμες κοινωνικών δικτύων είχαν τρεις φορές περισσότερες πιθανότητες να έχουν ψηλά επίπεδα συμπτωμάτων άγχους.

Ωστόσο, δεν είναι σαφές πώς τα social media προκαλούν άγχος. Ερευνητές από το πανεπιστήμιο «Babes-Bolyai» στη Ρουμανία επανεξέτασαν την υπάρχουσα έρευνα σχετικά με τη σχέση -κοινωνικού άγχους και κοινωνικής δικτύωσης- το 2016. Τα αποτελέσματα της έρευνας ήταν συγκεχυμένα.Για το λόγο αυτό οι επιστήμονες καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι πρέπει να γίνουν περισσότερες έρευνες.

ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ

Ενώ μερικές μελέτες έχει συσχετίσει την κατάθλιψη και την χρήση των κοινωνικών μέσων ενημέρωσης, υπάρχει μία έρευνα για το πώς τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορούν πραγματικά να αποτελέσουν μια «δύναμη» προς όφελος των χρηστών.

Δύο μελέτες στις οποίες συμμετείχαν περισσότεροι από 700 φοιτητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι, τα συμπτώματα κατάθλιψης, όπως η άσχημη διάθεση και το αίσθημα απελπισίας, συνδέονται με την ποιότητα της διαδικτυακής αλληλεπίδρασης. Οι ερευνητές εντόπισαν υψηλότερα επίπεδα καταθλιπτικών συμπτωμάτων μεταξύ εκείνων που ανέφεραν ότι είχαν περισσότερες αρνητικές αλληλεπιδράσεις.
Μια παρόμοια μελέτη που διεξήχθη το 2016 και διεξήχθη σε δείγμα 1.700 ατόμων κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο κίνδυνος κατάθλιψης και άγχους είναι τριπλάσιος σε όσους χρησιμοποιούν τις περισσότερες πλατφόρμες κοινωνικών μέσων.

Ωστόσο, τα social media μπορούν να χρησιμοποιηθούν και ως εργαλείο για την διάγνωση της κατάθλιψης σε αρχικό στάδιο. Ερευνητές της Microsoft εξέτασαν 476 άτομα και ανέλυσαν τα προφίλ τους στο Twitter μελετώντας την καταθλιπτική γλώσσα, το γλωσσικό στυλ και τα συναισθήματά τους. Από την έρευνα αυτή ανέπτυξαν έναν «μετρητή» που μπορεί να προβλέψει με ακρίβεια την κατάθλιψη προτού εκδηλωθούν συμπτώματα σε επτά στις 10 περιπτώσεις.

Πέρυσι, ερευνητές από τα πανεπιστήμια του Χάρβαρντ και του Βερμόν ανέλυσαν τις φωτογραφίες στο Instagram 166 ανθρώπων για να δημιουργήσουν ένα παρόμοιο εργαλείο με το ίδιο ποσοστό επιτυχίας.

ΥΠΝΟΣ

Οι άνθρωποι που περνούν τα βράδια μπροστά στον υπολογιστή δεν ευχαριστιούνται τον ύπνο τους. Για όλα φταίει το μπλε φως, το οποίο εκπέμπεται από οθόνες smartphone και φορητού υπολογιστή. Με άλλα λόγια, εάν έχετε στο μαξιλάρι σας το κινητό για να παρακολουθείτε το Facebook ή το Twitter, θα έχετε μάλλον ανήσυχο ύπνο.
Πέρυσι, ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Πίτσμπουργκ ζήτησαν από 1.700 άτομα,ηλικίας 18 έως 30 ετών, να απαντήσουν στο ερώτημα πόσες ώρες αφιερώνουν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τις συνήθειες του ύπνου τους.Τελικά κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι υπάρχει σχέση διαταραχών του ύπνου με το μπλε φως της οθόνης του υπολογιστή.

ΕΘΙΣΜΟΣ

Παρά το επιχείρημα από μερικούς ερευνητές ότι, το tweeting μπορεί να είναι πιο εθιστικό από το τσιγάρο και το αλκοόλ, ωστόσο δεν έχει αποδειχθεί επιστημονικά προς το παρόν.

Το 2011,οι επιστήμονες Ντάρια Κους και Μαρκ Γκρίφιθς από το Πανεπιστήμιο του Nottingham Trent στη Βρετανία ανέλυσαν 43 παλαιότερες μελέτες σχετικά με το θέμα και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι, ο εθισμός των κοινωνικών μέσων είναι ένα πρόβλημα ψυχικής υγείας που απαιτεί επαγγελματική μεταχείριση. Οι ερευνητές διαπίστωσαν επίσης ότι, η υπερβολική χρήση των social media συνδέεται με προβλήματα σχέσεων αλλά και κακές ακαδημαικές επιδόσεις.

ΑΥΤΟΕΚΤΙΜΗΣΗ

Τα γυναικεία περιοδικά και η χρήση υπερβολικά αδύνατων μοντέλων (με τη βοήθεια και του photoshop) αναδύουν το ζήτημα αυτοσεβασμού μεταξύ των νέων γυναικών. Μελέτη του 2016 που διεξήχθη από ερευνητές του Πανεπιστημίου «Penn» έδειξε ότι, η προβολή των εαυτών των άλλων ανθρώπων μειώνει την αυτοεκτίμηση, επειδή οι χρήστες συγκρίνουν τους εαυτούς τους με τις φωτογραφίες των ανθρώπων που αναζητούν την ευτυχία. Έρευνες από το Πανεπιστήμιο Strathclyde του Πανεπιστημίου του Οχάιο και του Πανεπιστημίου της Αϊόβα διαπίστωσαν ότι, οι γυναίκες συγκρίνουν αρνητικά τις ερωτικές σχέσεις των άλλων γυναικών.

ΖΗΛΕΙΑ

Σε μια μελέτη που περιελάμβανε 600 ενήλικες, περίπου το ένα τρίτο των social media τους έκανε να αισθάνονται αρνητικά- κυρίως απογοήτευση και φθόνο. Αυτό προκλήθηκε από τη σύγκριση της ζωής τους με τους άλλους και ο μεγαλύτερος ένοχος ήταν οι φωτογραφίες άλλων ανθρώπων ταξιδεύοντας. Πολλές φορές, το αίσθημα της ζήλιας προκαλεί φθόνο. Ωστόσο, η ζήλεια δεν είναι απαραίτητα καταστροφικό συναίσθημα – μπορεί συχνά να μας κάνει να δουλέψουμε πιο σκληρά, σύμφωνα με τους ερευνητές του Πανεπιστημίου του Michigan και του Πανεπιστημίου του Wisconsin-Milwaukee.

ΜΟΝΑΞΙΑ

Μελέτη που δημοσιεύθηκε πέρυσι στο αμερικανικό περιοδικό «Προληπτική Ιατρική» σε δείγμα 7 χιλιάδων ατόμων, ηλικίας 19 έως 32 ετών, έδειξε ότι, όσοι αφιερώνουν τον περισσότερο χρόνο τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν διπλάσιες πιθανότητες να απομονωθούν κοινωνικά.