Κυκλοφόρησε για 4η συνεχή χρονιά, η επιχειρηματική έκδοση της ICAP Group “Leading Women in Business”, η οποία αποτελεί θεσμό στην παροχή πληροφόρησης για τη Γυναικεία Επιχειρηματικότητα, προβάλλοντας στο ευρύτερο κοινό αλλά και στις επιχειρήσεις τις Γυναίκες Ηγέτες (Διευθύνουσες Συμβούλους ή Γενικές Διευθύντριες ή Διαχειρίστριες) των κορυφαίων επιχειρήσεων στην Ελλάδα, βάσει των τελευταίων δημοσιευμένων ισολογισμών.

Η γυναικεία επιχειρηματικότητα έχει επιτύχει αξιόλογη παρουσία στην παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη. Ως εκ τούτου, τα τελευταία έτη οι κυβερνήσεις σε πολλές χώρες του κόσμου, προσπαθούν να ενθαρρύνουν τη γυναικεία επιχειρηματικότητα, μέσω διαφόρων σχεδίων, κινήτρων και μέτρων προώθησης. Ωστόσο, οι γυναίκες εξακολουθούν να αποτελούν τη μειοψηφία επί του συνόλου των επιχειρηματιών.

Σύμφωνα με τη «Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα: Γυναικεία επιχειρηματικότητα — συγκεκριμένες πολιτικές για την ενίσχυση της ανάπτυξης και της απασχόλησης στην ΕΕ», οι επιχειρήσεις γυναικείας ιδιοκτησίας είναι ζωτικής σημασίας για την υγεία της ευρωπαϊκής οικονομίας. Παρά την ενθαρρυντική πρόοδο, η ΕΕ θα πρέπει να λάβει περαιτέρω μέτρα για να απελευθερωθεί το πλήρες δυναμικό των επιχειρήσεων και ιδίως των μικρομεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ) γυναικείας ιδιοκτησίας. Σήμερα, οι γυναίκες επιχειρηματίες στην Ευρώπη αποτελούν πολύ χαμηλό ποσοστό (30% περίπου) του συνόλου των επιχειρηματιών.

Έρευνες  δείχνουν ότι οι κοινωνικοί παράγοντες που επικρατούν σε κάθε χώρα είναι πολύ σημαντικοί και επηρεάζουν σημαντικά την ανάπτυξη της γυναικείας επιχειρηματικότητας. Υπάρχουν διάφοροι ανασταλτικοί παράγοντες της γυναικείας επιχειρηματικότητας παγκοσμίως, όπως η δυσκολία πρόσβασης σε χρηματοδότηση, έλλειψη κεφαλαίων, το θεσμικό πλαίσιο κάθε χώρας κ.α.

Επιπρόσθετα, καταγράφεται μια τάση των γυναικών να δραστηριοποιούνται σε κλάδους που απευθύνονται στον τελικό καταναλωτή (π.χ. λιανικό εμπόριο). Ειδικότερα για τις νέες γυναίκες επιχειρηματίες διαπιστώνεται ότι το σημαντικό ποσοστό τους εστιάζει σε δραστηριότητες σχετικές με υπηρεσίες προς καταναλωτές, παρά προς επιχειρήσεις.

Γυναίκες Επικεφαλής Επιχειρήσεων στην Ελλάδα

Στην παρούσα ενότητα παρουσιάζονται συγκεντρωτικά ορισμένα βασικά διαρθρωτικά στοιχεία και οικονομικά μεγέθη για τις τρεις (3) παρακάτω ομάδες-εταιρειών:

Α. Σύνολο Εταιρειών: Αφορά 23.968 επιχειρήσεις όλων των κλάδων, που έχουν αντληθεί από τη βάση δεδομένων της ICAP Group και έχουν διαθέσιμα οικονομικά στοιχεία της χρήσης 2014.

Β. Εταιρείες που Διοικούνται από Γυναίκες: Περιλαμβάνονται 5.049 εταιρείες του παραπάνω συνόλου, οι οποίες διοικούνται από γυναίκες (Διευθύνουσα Σύμβουλος, Γενική Διευθύντρια ή Διαχειρίστρια).

Γ. Top 500 LWiB: Αφορά στις 500 μεγαλύτερες εταιρείες βάσει του συνολικού κύκλου εργασιών τους το 2014 (που προέκυψαν από το δείγμα των 5.049 εταιρειών), οι οποίες διοικούνται από Γυναίκες και παρουσιάζονται αναλυτικά στην παρούσα έκδοση (Leading Women in Business).

Διαρθρωτικά Στοιχεία Εταιρειών

Στους πίνακες 1-5 παρατίθεται η διάρθρωση των εταιρειών της συγκεκριμένης ανάλυσης, για καθεμία από τις προαναφερθείσες ομάδες, με βάση: i) τον κύκλο εργασιών ii) τον αριθμό απασχολούμενου προσωπικού iii) τη νομική μορφή εταιρείας iv) το γεωγραφικό διαμέρισμα στο οποίο ανήκουν και v) τον κλάδο δραστηριότητας.

Στο συνολικό δείγμα εταιρειών (23.968), το ποσοστό των επιχειρήσεων που διευθύνονται από γυναίκες-ανώτατα στελέχη ανέρχεται σε 21,07% (5.049 εταιρείες). Αξίζει να σημειωθεί ότι στην αντίστοιχη περυσινή έκδοση που πραγματοποιήθηκε το 2014 (σε δείγμα 23,4 χιλ. εταιρειών) το ποσοστό των εταιρειών που διευθύνονταν από γυναίκες κυμαινόταν σε 19,6%. Παρατηρείται, δηλαδή, μικρή αύξηση (κατά 1,5 ποσοστιαία μονάδα) της διείσδυσης των γυναικών στις υψηλόβαθμες θέσεις της ελληνικής επιχειρηματικής σκηνής κατά το τελευταίο έτος.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάζονται στους πίνακες 1 και 2, το μεγαλύτερο ποσοστό των εταιρειών που διευθύνονται από γυναίκες διαχρονικά εντοπίζεται στις πολύ μικρές ή τις μικρές επιχειρήσεις (με βάση την επίσημη Πηγή: ICAP Databank)

Πράγματι με βάση τα πρόσφατα δεδομένα, το υψηλότερο μερίδιο συμμετοχής (εταιρειών που διοικούνται από γυναίκες) εντοπίζεται στις επιχειρήσεις με κύκλο εργασιών μικρότερο από €2 εκ. (23,2%) και με προσωπικό μικρότερο από 10 άτομα (23,1%). Αντίθετα, στις μεγάλες (large) επιχειρήσεις το αντίστοιχο ποσοστό μειώνεται σημαντικά (7,6% στις εταιρείες με πωλήσεις άνω των €50 εκ., ή μερίδιο 8,1% στις εταιρείες με προσωπικό άνω των 250 ατόμων).

Επισημαίνεται ότι στην φετινή έρευνα παρατηρείται αξιόλογη αύξηση του ποσοστού διείσδυσης των γυναικών σε όλες τις επιμέρους κατηγορίες (βάσει τάξης μεγέθους εταιρειών) συγκριτικά με την περσινή έρευνα. Η εντονότερη μεταβολή του ποσοστού διείσδυσης εντοπίζεται κυρίως στις μεγάλες εταιρείες και εν συνεχεία στις πολύ μικρές.

Όσον αφορά στις κορυφαίες εταιρείες που διευθύνονται από γυναίκες-ανώτατα στελέχη και περιλαμβάνονται στην παρούσα έκδοση («Top 500 LWiB»), το 58% του δείγματος αφορά την ομάδα εταιρειών με κύκλο εργασιών μεταξύ €2 εκ.- €10 εκ. το 2014 και ακολούθησε η κατηγορία «€10 εκ.- €50 εκ.» (μερίδιο 36,2%). Επιβεβαιώνεται επομένως ότι η συντριπτική πλειοψηφία (94,2%) των κορυφαίων εταιρειών που διευθύνονται από γυναίκες-ανώτατα στελέχη, χαρακτηρίζονται (με βάση τα ευρωπαϊκά  πρότυπα) ως μικρομεσαίου μεγέθους.

Στον πίνακα 3 φαίνεται η συμμετοχή των εταιρειών που διευθύνονται από γυναίκες με βάση τη νομική τους μορφή. Τα μεγαλύτερα ποσοστά συμμετοχής των εν λόγω εταιρειών στο σύνολο του δείγματος παρατηρούνται:

  • στις Ομόρρυθμες Εταιρείες (34,1%)
  • στις Ετ. Περιορισμένης Ευθύνης (29,1%).

Σχετικά με τις εταιρείες που βρίσκονται στο γεωγραφικό διαμέρισμα της Στερεάς Ελλάδας/Εύβοιας (η πλειοψηφία των οποίων έχει έδρα την Αττική), από την έρευνα φαίνεται ότι η μία στις πέντε εταιρείες διοικείται από γυναίκες.

Εξετάζοντας την κατανομή εταιρειών με βάση τον ευρύτερο κλάδο δραστηριότητάς τους (Βιομηχανία–Εμπόριο–Υπηρεσίες/Λοιποί κλάδοι) προκύπτει ότι το υψηλότερο ποσοστό διείσδυσης των εταιρειών που διοικούνται από γυναίκες αφορά τον τομέα του Εμπορίου (22,4%), ενώ το χαμηλότερο (19,2%) αντιστοιχεί στον τομέα της Βιομηχανίας (πίνακας 5).

Επίσης, αναλύοντας το ποσοστό συμμετοχής (των εταιρειών που διοικούνται από γυναίκες) σε μεγαλύτερο βάθος για κάθε επιμέρους τομέα δραστηριότητας, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα ακόλουθα στοιχεία:

Βασικά Οικονομικά Στοιχεία Εταιρειών (2012-2013)

Στον πίνακα 6 αναλύονται σε ομαδοποιημένη μορφή ορισμένα βασικά οικονομικά στοιχεία των τριών ομάδων εταιρειών που παρουσιάστηκαν στην προηγούμενη ενότητα («Σύνολο Εταιρειών», «Εταιρείες που Διοικούνται από Γυναίκες» και «Top 500 LWiB»). Σημειώνεται ότι, από το δείγμα έχουν εξαιρεθεί οι επιχειρήσεις που εντάσσονται στον κλάδο των Τραπεζών-Ασφαλειών, καθώς τα οικονομικά τους μεγέθη (λόγω της φύσης του αντικειμένου τους) διαφοροποιούν σημαντικά τους επιμέρους αριθμοδείκτες.

Ο κύκλος εργασιών των εταιρειών που διοικούνται από γυναίκες απέσπασε το 8,3% των συνολικών πωλήσεων όλων των εταιρειών του δείγματος το 2014, ενώ οι πωλήσεις τους αυξήθηκαν με ικανοποιητικό ρυθμό. Είναι αξιοσημείωτο ότι, οι εταιρείες «Top 500 LWiB» που παρουσιάζονται στην παρούσα έκδοση, παρά το γεγονός ότι αριθμητικά αντιστοιχούν μόνο στο 9,9% περίπου της ομάδας των «Εταιρειών που Διοικούνται από Γυναίκες», εν τούτοις καλύπτουν ποσοστό της τάξης του 75% στο συνολικό κύκλο εργασιών της συγκεκριμένης ομάδας εταιρειών.

Επιπλέον, οι «Top 500 LWiB» εμφάνισαν αξιόλογο ρυθμό μεταβολής των συνολικών τους πωλήσεων το 2014/13 (+5,6%), ρυθμός αισθητά υψηλότερος του συνολικού δείγματος της έρευνας (3,6%).

Συγκεκριμένα, τα περιθώρια μικτού, καθαρού και λειτουργικού κέρδους των «Εταιρειών που Διοικούνται από Γυναίκες» υπερτερούν σαφώς σε σχέση με τα αντίστοιχα του συνόλου των εταιρειών, γεγονός που ενισχύει την άποψη ότι οι γυναίκες-ανώτατα στελέχη διακρίνονται όσον αφορά την αποτελεσματικότητα της διαχείρισης τους. Βάσει των δεικτών του έτους 2014, το περιθώριο μικτού κέρδους των εταιρειών που διοικούνται από γυναίκες ανήλθε σε 25,6% όντας  σημαντικά υψηλότερο από τον αντίστοιχο δείκτη του συνόλου των εταιρειών (19,3%). Επίσης, το περιθώριο κερδών EBITDA των εν λόγω εταιρειών ανήλθε σε 9,4%, υπερβαίνοντας  κατά 2 ποσοστιαίες μονάδες τον αντίστοιχο δείκτη του συνόλου των εταιρειών (7,4%).

Αξίζει να τονιστεί ότι, ενώ στο συνολικό δείγμα της έρευνας το αποτέλεσμα ήταν ζημιογόνο την τελευταία διετία, οι εταιρείες που διοικούνται από γυναίκες εμφάνισαν σημαντικά κέρδη προ φόρου (€318 εκατ. το 2014, αυξημένα κατά 83% σε ετήσια βάση). Αντίθετα, τα καθαρά αποτελέσματα του συνόλου των εταιρειών ήταν ζημιογόνα τη διετία 2014-2013, με ζημίες της τάξης του €1 δισ., παρά το γεγονός ότι οι  αυτές συρρικνώθηκαν το τελευταίο έτος.

Στο σημείο αυτό επισημαίνεται ότι, μεταξύ των 500 πιο κερδοφόρων επιχειρήσεων στην Ελλάδα το 2014 με βάση τα αποτελέσματα EBITDA (σχετική έκδοση ICAP Group: “Business Leaders in Greece”),  ένα ποσοστό 7,2% εξ αυτών (36 επιχειρήσεις) διοικούνται από γυναίκες.

Περαιτέρω, οι συνολικές πωλήσεις των προαναφερόμενων 36 εταιρειών ανήλθαν σε περίπου €2,97 δισ. το 2014, καλύπτοντας το 3,9% του κύκλου εργασιών των 500 πιο κερδοφόρων εταιρειών. Επίσης, τα κέρδη EBITDA των συγκεκριμένων εταιρειών διαμορφώθηκαν σε €420,4 εκατ. το ίδιο έτος, αποσπώντας αντίστοιχα το 4,2% του συνόλου. Οι εν λόγω 36 πιο κερδοφόρες επιχειρήσεις στην Ελλάδα, οι οποίες διοικούνται από γυναίκες, απασχολούν συνολικά περισσότερα από 10.000 άτομα προσωπικού.

Τέλος, αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι το μέσο περιθώριο καθαρού κέρδους EBITDA για τις πλέον κερδοφόρες εταιρείες που διοικούνται από γυναίκες (36 επιχειρήσεις) ανήλθε σε 14,16%, κυμάνθηκε δηλαδή σε υψηλότερα επίπεδα από τον αντίστοιχο δείκτη του συνόλου των 500 πιο κερδοφόρων εταιρειών στην Ελλάδα (περιθώριο κέρδους EBITDA-2014 : 13,03%).

Δήλωση της κας Σταματίνας Παντελαίου, Director στη Διεύθυνση Οικονομικών Ερευνών και Κλαδικών Μελετών της ICAP Group:

«Οι επιδόσεις των ελληνικών εταιρειών που διευθύνονται από γυναίκες ανώτατα στελέχη είναι εμφανώς καλύτερες σε σύγκριση με το σύνολο των εταιρειών, με κύριο χαρακτηριστικό την εντυπωσιακή βελτίωση της κερδοφορίας τους, το  2014/13. Ασφαλώς, η διείσδυση των γυναικών στις ανώτατες βαθμίδες διοίκησης των ελληνικών επιχειρήσεων υστερεί ακόμα σημαντικά σε σχέση με τους άνδρες. Σε αυτές τις συνθήκες οι προσπάθειες πρέπει να ενταθούν, δεδομένου ότι υπάρχουν ακόμη σημαντικά περιθώρια για την ανάπτυξη της γυναικείας επιχειρηματικότητας και την είσοδο των γυναικών σε θέσεις που σχετίζονται με τη λήψη κρίσιμων αποφάσεων για την πορεία των επιχειρήσεων στη χώρα μας».